ASANSÖR PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ YÖNETMELİĞİ
Dergimizin önceki sayısında güvenlik komponentlerinin piyasa gözetimi, denetimi süreci ve kontrol kriterlerinden bahsetmiştik. Bu yazımızda muayene kuruluşları ve asansör monte eden firmalar ile ilgili kontrol ve denetim süreçlerinden bahsedeceğiz.
2017 yılı Piyasa Gözetim Ve Denetimi Rehberinde A tipi muayene kuruluşlarının yapmış olduğu yıllık periyodik kontrol faaliyetlerinin kontrolü amacıyla il müdürlüklerince gerçekleştirilecek olan teyit denetimlerinde;
- a) Öncelikli olarak il müdürlüklerinin sorumluluk alanlarında faaliyet gösteren her bir A tipi muayene kuruluşunca periyodik kontrolü gerçekleştirilmiş ve sisteme kaydedilmiş olan 5 adet asansör rastgele seçilecektir.
- b) Seçilen her bir asansöre yönelik, denetim personelince teyit denetimi gerçekleştirilecek olup yine her bir asansör için ayrı ayrı kontrol formu doldurulacaktır.
- c) Kontrol formunun doldurulmasının ardından yapılan tespitler Hizmet Yeri Denetim Tutanağı doldurularak kayıt altına alınacaktır. Oluşturulan tutanak denetim personeli ve A tipi muayene kuruluşu personeli tarafından imza ile kayıt altına alınacaktır. A tipi muayene kuruluşu personelinin tutanağı imzalamaktan imtina etmesi halinde söz konusu durum tutanak üzerinde belirtilecektir.
- d) Yapılan denetimin Ürün Güvenliği ve Denetimi Bilgi Sisteminde “Hizmet Yeri Denetimi” modülüne girişi yapılacaktır. Giriş esnasında denetime ilişkin kontrol formuna ek olarak denetim personelince temin edilen fotoğraf, belge vb. dokümanların da sisteme eklenmesi yapılabilecek itirazlara karşı delil niteliği taşıması bakımından önem arz etmektedir.
2017 yılı Piyasa Gözetim Ve Denetimi Rehberinde yukarıda yazılan uygulama ile ilgili hangi muayene kuruluşlarına bu kontroller yapılmış, seçilen asansörler ile ilgili uygunsuzluk oranı nedir, herhangi bir idari para cezası uygulanmış mı? Bunların verileri yayımlanmış mı? Bu tür denetimlerin sonuçlarını yayımlamak gerekir. Sadece asansörlere yazılan cezaları yayımlayınca bütün sorunların kaynağı asansör firmaları gibi görünmektedir.
Asansör monte edenlere PGD uygulamaları nasıl yapılıyor bir de buna bakalım.
Alo şikâyet hattına talep bildiriliyor. (Talebi bildiren kişinin binada oturmasına gerek yok. Yoldan geçen biride sizin asansörü şikâyet edebilir.)
Talebi alan görevli ilgili birime iletiyor. (talebin ne olduğu sorgulanmıyor. Belki katta kaldınız, elektrik kesildi veya kapı geç açıldı gibi )
İl müdürlüğü görevlileri asansör firmasına bilgi vererek asansörün kontrol edileceğini şikâyet olduğunu söylüyor.
Görevliler firmaya gidip belge kontrolü (hizmet denetimi) ve daha sonra görsel asansör kontrolü yapıyorlar. Sonuçta güvensizlik şüphesi duyulursa TSE den kontrol talep ediliyor. Bu arada asansör mühürleniyor.
TSE kontrol görevlisi asansörün kontrolünü yapıyor. Eksik varsa rapora yazıyor. İl müdürlüğüne gönderiyor rapora göre asansör garanti süresi dolmamışsa idari para cezası yazılıyor. Eğer asansör garanti süresi bitmişse idari para cezası yazılmıyor. (Daha önceki uygulamalarda 7-8 yıllık asansörlere cezalar yazıldı.) Rapora yazılan eksikleri asansörü monte eden ücretsiz yapıyor. Daha sonra tekrar yeşil etiket alınıp il müdürlüğüne veriliyor. Yeşil etiket almış olan asansöre PGD yapılıyor (yeşil etiketli olması PGD yapılmasına engel değil) ve asansör firmasına ceza yazılıyor sonra tekrar aynı muayene kuruluşundan yeşil etiket alınıyor.( İl müdürlükleri de PGD den sonra yeşil istiyor.)
Yeşil etiketli asansör güvenli midir? Uygulamalara bakınca PGD’den önce güvensiz, PGD’den sonra güvenlidir. Muayenenin amacı ürün güvenliğinin sağlanmasıdır. Yeşil etiket alınan bir asansörün PGD’ye girmesinin sonunda denetimi yapanların (belediye, muayene kuruluşu, yapı denetim) aklandığı, faturanın asansör monte eden tarafından ödendiği bir sistem haline dönüşmüştür.
Bu arada şikâyet edenin sorunu çözülüyor mu bilmiyoruz. Çünkü yukarıdaki işlemler zaman alıyor ve belirli bir zaman asansör kullanım dışı olmaktadır.
Eğer asansörde birim doğrulama(Modül G) veya MODÜL F’ye göre sertifikanız varsa idari para cezası yazılmıyor. Birim doğrulama ve son kontrol yapan kuruluşla ile ilgili işlem yapılıyor mu bunu da bilemiyoruz.
Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği ekindeki formlara baktığımızda tam muayeneye yakın bir muayene yapılıyor. Eğer asansör yeşil almışsa PGD yapılıp neden idari para cezası yazılır. Muayene kuruluşu ile ilgili neden bir işlem yapılmaz. Sonuçta artık tam yük testleri de zorunlu geriye ne kaldı kontrol edecek. Muayenenin Modül G den ve modül F den farkı kalmadı.
Ayrıca yine denetimler esnasında eğer asansörü monte eden firma bakımını yapmıyorsa bunun ispat yükümlülüğü asansör monte edene aittir denilmektedir. (PGD madde 5 13. Fıkra) Yani siz bir asansör monte ettiniz asansörü bakımını bina yönetimi size yaptırmak istemiyor sizde doğal olarak zorla bakım yapamayacağınıza göre binadan yazılı bir evrak alıyorsunuz ya da noterden sorumluluğum yoktur diye yazı gönderiyorsunuz. Evrakları aldınız fakat unutmayınız 3 yıl 5 yıl sonra şikâyet halinde yine o asansörden sorumlu tutuluyorsunuz. Çıkan eksiklerin montajdan değil bakımdan kaynaklandığını ispat etmek de PGD madde 5 / 13. Fıkraya göre asansör monte edenin sorumluluğundadır. Nasıl ispat edeceksiniz? Çünkü bize iletilen örneklerde ispat için firmalarımızın çok zorlandığı görülmektedir. Hâlbuki ispata gerek yok ki bir eksiğin montaj mı bakımdan mı kaynaklandığı denetime giden heyet tarafından tespit edilebilir. Ayrıca ispat yükümlülüğü kusuru bulanın olmalıdır. Asansör piyasa gözetimi ve denetimi yönetmeliğine göre Durum Tespit Raporu bakımını üstlendiğiniz asansörler için doldurmanız gerekli. Bu formun doldurulması da ayrı bir muamma. Bu formun imza bölümlerini yöneticiler değil asansör bakımını alan ve bakımı bırakan firmaların imzalaması gereklidir. PGD yönetmeliğinde değişiklik yapılması ve durum tespit raporu yerine muayene yapılması zorunluluğu getirilmelidir. Eğer monte edilen asansörün bakımını başka bir firma alırsa kesinlikle muayene yapılmalı ve yeni firma muayeneden sonra bakım işini üstlenmelidir. Asansör monte edenin sorumluluğu ortadan kalkmalıdır. 10 yıl sorumluluk ve 3 yıl garanti hiçbir sektörde yok.
ALO 130 Asansör şikâyet hattı için ise rasgele herkes şikâyet etmemeli öncelikle bir para yatırılmalı ve şikâyet edenin binada oturması veya yönetici olması gerekli olmalıdır. Ayrıca şikâyet hattına gelen şikâyetin işleme alınabilmesi için şikâyet nedenin asansör firmasına bildirildiği ile ilgili kayıt istenmeli veya bu sorgulanmalıdır. Eğer asansör firması sorunu çözmemişse PGD yapılmalıdır.
Sonuç olarak yazılan cezalara, açıklanan raporlara ve verilere baktığımızda asansör sektörü olarak en başta kendimize bir bakıp çeki düzen vermeliyiz, uygunluk beyanlarını imzalarken 2 kere düşünmeli asansör kontrollerini düzgün yapmalı ve standartları mevzuatı iyi bilmeliyiz. Malzeme imalatçıları/dağıtıcıları da yaptım sattım dememeli onlarda mevzuata uygun ürünler üretmelidir. Muayene kuruluşları ve onaylanmış kuruluşlar asansörleri doğru düzgün kontrol etmelidir. Devletimizde sektörü düzenlemenin tek aracının para cezaları olmadığını bilmeli asansör monte eden ve bakım hizmeti veren firmalarımızın görüş ve değerlendirmelerine kulak vermeli ve ön yargı ile hareket etmemelidir.
Hepimiz özeleştiri yapmalı ve sektörümüzü geliştirmek için çalışmalıyız.
Kaynaklar:
T.C. SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 2018 YILI PİYASA GÖZETİM VE DENETİMİ REHBERİ
T.C. SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 2017 YILI PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ FAALİYET RAPORU
